Tätigkeitsgebiete Immobilie // Bau, Fachzeitschriften und sonstige Medien
Kein Werklohn bei Schwarzarbeit
Der 7. Zivilsenat des Bundesgerichtshofes, der u. a. für Werkvertragsrecht zuständig ist, hat entschieden, dass ein Unternehmer, der vorsätzlich gegen § 1 Abs. 2 Nr. 2 des Schwarzarbeitsbekämpfungsgesetzes verstoßen hat, für seine Werkleistung keinerlei Bezahlung verlangen kann. Damit hat er die Entscheidung des OLG Schleswig vom 16. August 2013 – 1 U 24/13 (s. Urteilsbesprechungen Schwarzsehen bei Schwarzarbeit) bestätigt.
Der Werkunternehmer hat auch keinen Anspruch auf Ausgleich der geleisteten Arbeit aus Bereicherungsrecht. Grundsätzlich kann ein Unternehmer zwar dann, wenn er Leistungen aufgrund eines nichtigen Vertrages erbracht hat, die Herausgabe der Leistungen verlangen. Dies ist allerdings bei Erbringung von Leistungen für Bauvorhaben problematisch. Die Leistungen können nicht mehr herausgegeben werden. Stattdessen sieht das Bereicherungsrecht die Möglichkeit vor, dass Wertersatz verlangt werden kann. Das gilt jedoch nicht, wenn die Erbringung der Leistungen gegen ein gesetzliches Verbot verstößt (§ 817 S. 2 BGB). Das ist vorliegend der Fall. Es ist nämlich gerade das Ziel des Schwarzarbeitsbekämpfungsgesetzes, die Schwarzarbeit zu verhindern.
Nicht nur die Vereinbarung selbst verstößt gegen das gesetzliche Verbot, sondern auch die Ausführung dieser Vereinbarung und die damit zusammenhängende Leistungserbringung. Zur Durchsetzung des Schwarzarbeitsbekämp-fungsgesetzes ist es erforderlich, das § 817 S. 2 BGB strikt angewendet wird. Ansonsten ist das Ziel, die Schwarzarbeit effektiv einzudämmen, gefährdet. Der Senat rückt insoweit von seiner bisherigen Rechtsprechung (BGH-Urteil vom 31. Mai 1990 – VII ZR 336/89, BGHZ 111, 308) ab.
Mit seinen letzten Entscheidungen zur Schwarzarbeit hat der Bundesgerichtshof klargestellt, dass in der Regel bei Vereinbarung und Durchführung von Schwarzarbeiten am Bau weder ein Anspruch des Unternehmers auf Werklohn besteht, noch ein Anspruch des Bauherrn auf Mängelgewährleistung. Die Rechtsprechung wird dazu führen, in effektiver Weise die Schwarzarbeit zu bekämpfen. Es kann weder im Interesse des Bauherrn noch des Unternehmers sein, keine Rechte gegenüber dem anderen Leistungspartner zu haben.
Dr. Petra Christiansen-Geiss
Rechtsanwältin
Blog-Beiträge nach Tätigkeitsgebieten
Letzte Posts
Archiv
-
2024
- März 2024 (2 Einträge)
- Januar 2024 (2 Einträge)
-
2023
- Dezember 2023 (3 Einträge)
- November 2023 (2 Einträge)
- März 2023 (1 Eintrag)
- Februar 2023 (1 Eintrag)
-
2022
- Dezember 2022 (1 Eintrag)
- November 2022 (2 Einträge)
- Oktober 2022 (1 Eintrag)
- September 2022 (3 Einträge)
- August 2022 (1 Eintrag)
- Juli 2022 (2 Einträge)
- Juni 2022 (1 Eintrag)
- April 2022 (1 Eintrag)
- März 2022 (1 Eintrag)
- Januar 2022 (1 Eintrag)
-
2021
- November 2021 (1 Eintrag)
- Oktober 2021 (1 Eintrag)
- Juli 2021 (1 Eintrag)
- Juni 2021 (1 Eintrag)
- Mai 2021 (1 Eintrag)
- März 2021 (1 Eintrag)
- Januar 2021 (3 Einträge)
-
2020
- November 2020 (1 Eintrag)
- September 2020 (1 Eintrag)
- August 2020 (2 Einträge)
- Juli 2020 (1 Eintrag)
- Juni 2020 (1 Eintrag)
- Mai 2020 (2 Einträge)
- April 2020 (3 Einträge)
- März 2020 (16 Einträge)
- Februar 2020 (2 Einträge)
- Januar 2020 (3 Einträge)
-
2019
- November 2019 (1 Eintrag)
- Oktober 2019 (3 Einträge)
- August 2019 (2 Einträge)
- Juli 2019 (3 Einträge)
- Juni 2019 (1 Eintrag)
- Mai 2019 (1 Eintrag)
- April 2019 (1 Eintrag)
- Februar 2019 (3 Einträge)
- Januar 2019 (2 Einträge)
-
2018
- Oktober 2018 (2 Einträge)
- August 2018 (4 Einträge)
- Juli 2018 (5 Einträge)
- Juni 2018 (2 Einträge)
- Mai 2018 (3 Einträge)
- April 2018 (3 Einträge)
- März 2018 (2 Einträge)
- Februar 2018 (1 Eintrag)
- Januar 2018 (6 Einträge)
-
2017
- Dezember 2017 (2 Einträge)
- November 2017 (3 Einträge)
- September 2017 (2 Einträge)
- August 2017 (1 Eintrag)
- Juli 2017 (2 Einträge)
- Juni 2017 (3 Einträge)
- Mai 2017 (2 Einträge)
- April 2017 (4 Einträge)
- März 2017 (2 Einträge)
- Februar 2017 (2 Einträge)
- Januar 2017 (3 Einträge)
-
2016
- Dezember 2016 (2 Einträge)
- November 2016 (4 Einträge)
- Oktober 2016 (3 Einträge)
- September 2016 (3 Einträge)
- August 2016 (4 Einträge)
- Juli 2016 (6 Einträge)
- Juni 2016 (4 Einträge)
- Mai 2016 (5 Einträge)
- April 2016 (5 Einträge)
- März 2016 (10 Einträge)
- Februar 2016 (6 Einträge)
- Januar 2016 (9 Einträge)
-
2015
- Dezember 2015 (9 Einträge)
- November 2015 (4 Einträge)
- Oktober 2015 (5 Einträge)
- September 2015 (5 Einträge)
- August 2015 (3 Einträge)
- Juni 2015 (8 Einträge)
- April 2015 (2 Einträge)
- Januar 2015 (2 Einträge)
-
2014
- Dezember 2014 (2 Einträge)
- November 2014 (1 Eintrag)
- Mai 2014 (1 Eintrag)
- April 2014 (2 Einträge)
- Februar 2014 (3 Einträge)
- Januar 2014 (1 Eintrag)
-
2013
- November 2013 (1 Eintrag)
- Juni 2013 (3 Einträge)
- Mai 2013 (2 Einträge)
- April 2013 (1 Eintrag)
-
2012
- November 2012 (1 Eintrag)
- August 2012 (1 Eintrag)
- Juli 2012 (1 Eintrag)
- März 2012 (1 Eintrag)
- Januar 2012 (3 Einträge)
-
2011
- Dezember 2011 (1 Eintrag)
- November 2011 (1 Eintrag)
- Oktober 2011 (1 Eintrag)
- September 2011 (1 Eintrag)
- Juli 2011 (2 Einträge)
- Juni 2011 (2 Einträge)
- Februar 2011 (2 Einträge)
-
2010
- Juli 2010 (1 Eintrag)
- Juni 2010 (1 Eintrag)
- Mai 2010 (1 Eintrag)
- April 2010 (1 Eintrag)
- März 2010 (1 Eintrag)
- Februar 2010 (1 Eintrag)
-
2009
- Dezember 2009 (1 Eintrag)
- September 2009 (1 Eintrag)
- August 2009 (1 Eintrag)
- April 2009 (1 Eintrag)
- März 2009 (1 Eintrag)
- Januar 2009 (1 Eintrag)
-
2008
- Oktober 2008 (1 Eintrag)
- Mai 2008 (1 Eintrag)
- April 2008 (4 Einträge)
- März 2008 (2 Einträge)
- Februar 2008 (4 Einträge)
- Januar 2008 (6 Einträge)
-
2007
- Dezember 2007 (2 Einträge)
- November 2007 (2 Einträge)
- Oktober 2007 (2 Einträge)
- August 2007 (3 Einträge)
- Juli 2007 (1 Eintrag)
- Juni 2007 (1 Eintrag)
-
2006
- Juni 2006 (1 Eintrag)